Natriumfosfaat heeft mogelijk positieve effecten op duurprestatie

Natriumfosfaat bestaat uit natrium, een mineraal dat ook in keukenzout zit, en fosfaat. Fosfaat bevat op zijn beurt fosfor. Fosfor is een essentiële voedingsstof en speelt een rol bij belangrijke processen in het lichaam. Zo is het onmisbaar bij energieprocessen in de spieren (aanmaak van ATP en CrP), het vrijmaken van zuurstof uit het bloed en de werking van het hart. Bij een normaal voedingspatroon krijgen mensen voldoende fosfaat binnen. Het is dus meestal niet nodig om extra fosfaat in te nemen.

Buck en collega’s hebben de resultaten van acht studies (uitgevoerd tussen 1984 en 2009) naar de effecten van het innemen van natriumfosfaat vergeleken. Bij zeven van de acht studies bleek de VO2max van de recreatief actieve deelnemers (allen mannen) te verbeteren met vijf tot elf procent. De gebruikte hoeveelheid natriumfosfaat in deze studies was ongeveer vier gram per dag (en dit 3, 6 of 21 dagen lang).

Hoewel zeven van de acht studies een positief effect vinden van de inname van natriumfosfaat, is verder onderzoek nodig om een duidelijk advies over natriumfosfaat te kunnen geven. Allereerst is de gebruikte dosis in deze studies ruim vier keer zo hoog als de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Het slikken van vier keer te veel natriumfosfaat voor 3, 6 of zelfs 21 dagen heeft misschien onbekende negatieve gevolgen. Het is nog onbekend hoeveel natriumfosfaat een atleet nodig heeft voor een positief effect.

Ten tweede zijn enkel recreatief trainende mannen getest. Het is daarom niet duidelijk of de effecten hetzelfde zullen zijn bij atleten van topniveau of bij vrouwen. Verder beslaan de zeven studies met een positief effect 25 jaar onderzoek, met in totaal maar 56 proefpersonen. Dit is te weinig om een advies aan een grote groep atleten op te baseren. Verder zijn er vermoedens over de werking van natriumfosfaat, maar hier zijn nog geen duidelijke bewijzen voor gevonden. Wel lijkt het erop dat de positieve werking van fosfaat alleen plaatsvindt in combinatie met natrium. Een atleet kan namelijk ook extra fosfaat innemen door calciumfosfaat te slikken. Dit blijkt echter geen positief effect op de prestatie te hebben. De onderzoekers vermoeden daarom dat natrium een rol speelt bij het opnemen van fosfaat in het bloed.

Een ernstig tekort aan natriumfosfaat heeft een negatieve invloed op belangrijke processen in het lichaam. Dit geldt echter voor alle bestaande essentiële voedingsstoffen zoals vitaminen. Dat betekent nog niet dat een extra inname tot prestatieverbetering leidt. Suppletie van natriumfosfaat bij recreatiesporters lijkt een positief effect te hebben op de VO2max. Of dit ook voor topatleten geldt is onduidelijk. Wel is het nuttig om in ieder geval een tekort aan natriumfosfaat bij atleten te voorkomen.