Voor een optimale sportprestatie moet een sporter niet alleen over de juiste fysieke, maar ook over goede mentale kwaliteiten beschikken. Zo won Andy Murray in de ATP World Tour finale in Londen volgens zijn tegenstander Djokovic mede omdat hij tijdens de wedstrijd “mentaal weerbaar” was.
Mentale weerbaarheid is een verzamelterm voor onder andere een hoog zelfvertrouwen, een goed aanpassingsvermogen en een sterke motivatie. Hoewel toptalenten vaak al over een flinke dosis mentale weerbaarheid beschikken, is deze kwaliteit waarschijnlijk ook te ontwikkelen en te verbeteren gedurende de sportcarrière. Hoe coaches hun sporters kunnen helpen om hun mentale weerbaarheid te ontwikkelen is echter nog niet geheel duidelijk.
Emotionele intelligentie kan hier waarschijnlijk een rol bij spelen. Emotioneel intelligente sporters zijn in staat om hun eigen emoties en die van anderen te begrijpen, en hiervan te leren. Deze vaardigheid is bij zowel jonge als volwassen sporters te trainen. Een psycholoog uit Zuid-Afrika heeft daarom uitgezocht of emotionele intelligentie bij jonge sporters samenhangt met de mate van mentale weerbaarheid en de manier waarop zij in staat zijn om met tegenslag in de sport om te gaan.
Mentaal weerbare sporters
Emotionele intelligentie bleek een belangrijke voorspeller te zijn voor de mate van mentale weerbaarheid. Ook bleek een hoge score voor mentale weerbaarheid gerelateerd te zijn aan het beter kunnen omgaan met tegenslag (“coping”).
In totaal 151 jonge sporttalenten (gemiddeld 15,5 jaar) uit onder andere het cricket, rugby en waterpolo, gaven aan in hoeverre zij het eens waren met stellingen om hun emotionele intelligentie, mentale weerbaarheid en copingstrategieën te meten. Voorbeelden hiervan zijn respectievelijk “ik geef snel op in moeilijke situaties”, “ik kan mijn eigen emoties goed beschrijven”, en “ik kan meerdere manieren vinden om met sportwedstrijden om te gaan”.
Een analyse van de relaties tussen emotionele intelligentie, mentale weerbaarheid en “coping” wees uit dat mentale weerbaarheid de link is tussen de twee andere factoren. Sporters met een hoge emotionele intelligentie kunnen dus volgens Cowden beter met tegenslag omgaan omdat zij mentaal weerbaarder zijn.
Gezien de sterke relatie tussen deze factoren, veronderstelt Cowden dat emotionele intelligentie een goed aanknopingspunt biedt om de mentale weerbaarheid van jonge sporters te ontwikkelen of te verbeteren. Een goed begrip van de eigen emoties en die van teamgenoten en tegenstanders is volgens hem een belangrijke en relatief eenvoudig te trainen vaardigheid. Hiermee zijn vervolgens bij jonge sporters de mentale weerbaarheid en de strategieën om met tegenslag om te gaan te verbeteren.
Conclusie
Mentaal weerbare sporttalenten kunnen beter met moeilijke situaties in de sport omgaan dan sporters die mentaal minder weerbaar zijn. Hoewel mentale weerbaarheid uit verschillende facetten bestaat, blijkt uit deze studie dat sporters die een goed inzicht hebben in de eigen emoties en die van anderen, mentaal weerbaarder zijn. Het trainen van deze emotionele intelligentie is wellicht een goed aanknopingspunt om de mentale weerbaarheid bij (jonge) sporters te ontwikkelen.
Bron
- Cowden RG (2016) Mental toughness, emotional intelligence, and coping effectiveness: An analysis of construct interrelatedness among high-performing adolescent male athletes. Percept. Mot. Skills, 123: 737–753
